شب اول ماه رجب را از دست ندهید
رُوِیَ عَنْ عَلیٍّ علیه السّلام قال : مَا کَانَ اللهُ لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الْشُّکْرِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَ?ِ وَلا لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الدُّعاءِ و یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الاِجَابَ?ِ وَلا لِیَفْتَحَ لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَ?ِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَ?ِ (نهج البلاغه - حکمت ?3?).
ترجمه : از امیرالمومنین«علیه السلام» منقول است که فرمودند: اینچنین نیست که خداوند متعال درِ شکر را بر روی بندهای بگشاید و از آن طرف باب زیادتیِ نعمت را بر روی او ببندد؛ و درِ دعا را بر روی بندهای بگشاید و از آن طرف باب اجابت را بر روی او ببندد؛ و درِ توبه را بر روی بندهای بگشاید و از آن طرف باب مغفرت و آمرزش را بر روی او ببندد.
شرح حدیث: امیرمؤمنان علی «علیه السلام» فرمودند: «مَا کَانَ اللهُ لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الْشُّکْرِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَ?»؛ اینطور نیست که خداوند درِ شکر را بر روی بندهای بگشاید و از آن طرف باب زیادتی را نعمت را بر روی او ببندد. آنگاه که خداوند امر می¬کند شکرگذارِ من باش، وقتی بنده ستایش و ثنا و حمد او را به جای آورد، خداوند درِ زیادتی نعمت را بر روی او می گشاید. همچنانکه در آیه شریفه[سوره ابراهیم - آیه 7] می فرماید: «لَإِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ». (اگر شکرگزارى کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود).
«وَلا لِیَفْتَحَ عَلی عَبْدٍ بَابَ الدُّعاءِ و یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الاِجَابَ?ِ»؛ اینطور نیست که خداوند درِ دعا و مسئلت را بر روی عبد بگشاید و از آن طرف درِ اجابت و پاسخ مثبت را بر روی او ببندد. خدا اینطور نیست که بگوید «بخواه»، بعد وقتی بنده درخواست کرد، خدا او را محروم کند. در آیه شریفه [ سوره غافر - آیه ?0]می فرماید: «اُدْعوُنِی اَسْتَجِبْ لَکُمْ» (مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم).
«وَلا لِیَفْتَحَ لِعَبْدٍ بَابَ التَّوْبَ?ِ وَ یُغْلِقَ عَنْهُ بَابَ الْمَغْفِرَ?ِ»؛ خداوند اینطور نیست که از سویی درِ توبه را بر روی بندهاش بگشاید، ولی از آن طرف درِ مغفرت و آمرزش را بر روی او ببندد. خدا اینطور نیست که بگوید «معذرت بخواه»، ولی عذر بنده را نپذیرد. در قرآن کریم [سوره نور - آیه 31]می فرماید: «وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً». (همگى به درگاه خدا توبه کنید). هنگامی که خود او خطاب می کند «تُوبُوا» آیا می خواهد توبه را قبول نکند؟!
در اینجا علی «علیه السّلام» بین سه چیز با سه چیز دیگر تلازم درست می کند: 1- بین شکر و زیادتی نعمت 2- بین دعا و اجابت 3- بین توبه و مغفرت؛ و این سه یعنی «شکرگذاری و دعا کردن و توبه کردن» از ناحیه خداوند آمده و او امر کرده پس پیامدش این است که حال که این درها را باز کرده باید آن درها را هم باز کند.
این جملاتِ علی «علیه السلام» در این روایت بود. اما به علّت اینکه امشب به حسب ظاهر شب اوّل ماه رجب است، تذکّری عرض می کنم. در بین ماههای سال، ماه رجب از ماههایی است که اختصاص دارد به همین مسائلی که در روایت اشاره شد؛ یعنی دعا و استغفار و توبه.
در روایتی [وسایل الشیعه ، جلد 10،صفحه ?11]امام صادق «صلوات الله علیه» از پیغمبر اکرم «صلّی الله علیه و آله» نقل می فرماید که آن حضرت فرمودند : «رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغْفَارِ لِأُمَّتِی أَکْثِرُوا فِیهِ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ فَإِنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ»(ماه رجب ماه استغفار امّت من است. پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است). در مورد این ماه وارد شده است که بسیار بگویید: «اَسْتَغْفِرُالله وَ اَسْئَلُهُ التَّوبَة».
همچنین از آن حضرت نقل شده که فرمودند: «مَنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ فِی رَجَبٍ وَ سَأَلَهُ التَّوْبَةَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْغَدَاةِ وَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْعَشِیِّ یَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ فَإِذَا بَلَغَ تَمَامَ سَبْعِینَ مَرَّةً رَفَعَ یَدَیْهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ فَإِنْ مَاتَ فِی رَجَب مَاتَ مَرْضِیّاً عَنْهُ وَ لَا تَمَسُّهُ النَّارُ بِبَرَکَةِ رَجَبٍ »[ وسایل الشیعه ، جلد 10، صفحه ?8?].
یعنی کسی که در ماه رجب هفتاد مرتبه در هنگام طلوع آفتاب و هفتاد مرتبه در هنگام غروب آفتاب بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و سپس دستها را بلند کند و بگوید: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ»، اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضی باشد و به برکت ماه رجب آتش او را مسّ نکند.
همینهاست که در تمام روابط مادی و معنوی برای ما گرهگشاست. این ایام را غنیمت بشمرید. بخصوص امشب را که شب اوّل ماه رجب است. در روایتی امام صادق «علیهالسلام» فرمودند که براى امیرالمؤمنین علی «علیهالسّلام» شگفتانگیز بود که در چهار شب از ایام سال بیکار بماند (و عبادت نکند) و آن چهار شب عبارت بودند از شب اوّل ماه رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان*. بنابر این، این شبها اختصاص دارد به دعا و اجابت دعا.
لذا می خواستم به دوستان سفارش کنم که امشب را از دست ندهید. امشب شبی است که باید هر لحظه اش را غنیمت بشمارید. همه ما گرفتاریم؛ من بعید می دانم کسی در اینجا باشد که بگوید من گرفتاری ندارم. اگر بگوید گرفتاری ندارم یا شوخی کرده یا نعوذبالله دروغ می گوید. همه ما گرفتاریم. حالا گرهگشا کیست؟ خداست. بهترین موقعیت هم در دست شماست. در روایت علی«علیهالسلام» هم ملاحظه کردید که فرمایش حضرت کاملاً بر طبق آیات قرآن بود. شکرش را بکن، نعمتش را اضافه می کند. امشب از او تقاضا کن، جوابت را می دهد. از آنطرف هم از خطاهایت استغفار کن، خداوند پوزشت را هم میپذیرد، انشاءالله.
* «عن الصادق علیه السلام عن أبیه عن جده عن علی علیه السلام قال: کان یعجبه أن یفرغ نفسه أربع لیال فی السنة و هی أول لیلة من رجب و لیلة النصف من شعبان و لیلة الفطر و لیلة الأضحى». (إقبالالأعمال، صفحه 421).
از : آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی ، اظهارات در مسجد جامع چهلستون تهران ، بین نماز ظهر و عصر روز یکشنبه 23 خرداد 1389، مطابق با 30جمادی الثانی 1?31.
کلمات کلیدی :
